Vijfvingerkruid

Vijfvingerkruid
Potentilla reptans
Rozenfamilie
------------------------------------------------------------
Vijfvingerkruid behoort met o.a. zilverschoon en tormentil tot het geslacht Potentilla, ganzerik.
De kruipganzerik, die in Brabant ook vrij veel voorkomt, is oorspronkelijk een kruising van vijfvingerkruid met tormentil, maar kan zichzelf soortecht voortplanten. Deze soort heeft meestal  maar 4 bloemblaadjes, even groot als van vijfvingerkruid, maar groter dan van tormentil. Kruipganzerik wortelt net als vijfvingerkruid op de knopen, in tegenstelling tot tormentil, die rechtop groeit.

De ganzeriken zijn onderdeel van de grote en gevarieerde rozenfamilie.
De verwantschap met rozen komt het duidelijkst tot uiting in het grote aantal meeldraden en stampers op de brede, komvormige bloembodem. Deze bloembodem groeit bij de ganzeriksoorten uit tot een gewelfde vrucht, maar wordt lang niet zo groot als bij de verwante aardbei.
Het zijn vooral zweefvliegen en andere vliegen die voor de bestuiving zorgen, maar ook zelfbestuiving komt veel voor.

De geslachtsnaam ganzerik is zeer oud en is ontstaan omdat ganzen deze planten graag eten. De naam vijfvingerkruid komt van het handvormige blad. In Breda en omgeving heet het soms kortweg ‘vingerkruid’, ook wel ‘kruip door de tuin’.
De wetenschappelijke naam ‘Potentilla’ is afgeleid van het Latijnse ‘potens’, ‘machtig’. Dit slaat op een krachtige medicijn tegen allerlei ingewandsproblemen, dat werd gemaakt van potentillasoorten.
Reptans komt van ‘reptare’, ‘kruipen’.

Bloem 5-tallig, met 1 cm lange, goudgele, omgekeerd hartvormige kroonblaadjes, kelk en bijkelk ook 5-tallig. Zie foto 2 en 3.
Hoogte 0,10 - 0,20 m.
Bloeitijd Juni - augustus.
Blad 5-, soms 7-voudig samengesteld blad met lange, vaak roodgetinte steel. De deelblaadjes zijn gezaagd. Zie foto 4.
Stengel Kruipende, roodgetinte stengel, wortelend op de bladknopen.
Vruchten Vrij platte vrucht waarop dopvormige nootjes worden gevormd.
Overig Vaste plant met uitlopers. Zie foto 1.
Standplaats Op voedselrijke en verdichte bodem in bermen, maar ook op stenige, gruisachtige plaatsen, liefst in de volle zon.
In Breda Vaak in de middenberm, plantsoenen.
Vergelijk De bloemen van zilverschoon (Potentilla anserina) lijken veel op vijfvingerkruid. Het blad van zilverschoon is echter geveerd en zilverkleurig van onderen.

 

 

Een samenwerking van IVN Mark&Donge en KNNV Breda