Vroegeling

Vroegeling
Erophila verna
Kruisbloemenfamilie
---------------------------------------------------------------
Zoals de naam al aangeeft, bloeit dit onaanzienlijke plantje al heel vroeg in het jaar voordat de winter goed en wel verdwenen is. Soms al in januari kun je de onbebladerde stengel met de kleine witte bloemetjes in de stad tegenkomen op plaatsen waar de zon de grond heeft opgewarmd. Voordat de echte voorjaarsbloeiers verschijnen, is het al weer weg.

De zaden kiemen in de herfst en vormen dan een bladrozet. Vanaf oktober zijn de nieuwe rozetjes al te vinden. Die moeten dan eerst de winter doorstaan voor ze in bloei komen. Deze levenscyclus houdt verband met de standplaats van de vroegeling. De open zandgrond is ’s zomers te heet, daarom moet het zaad al daarvoor gezet zijn. De plant sterft daarna af.

De kruisbloemenfamilie dankt zijn naam aan de stand van de kelk- en kroonbladen. Er zijn vier kelkbladen die samen een kruis vormen. De vier kroonbladen staan ook in een kruis en wisselen af met de kelkbladen. Door deze bloemvorm zijn kruisbloemen gemakkelijk te herkennen en bijna niet te verwarren met soorten uit andere families. De kroonbladen van vroegeling zijn diep ingesneden zodat het lijkt of de bloemkroon uit acht slippen bestaat. Hierdoor verschilt vroegeling van alle Nederlandse kruisbloemen, behalve grijskruid (Berteroa incana).

Ook in de bouw van de vrucht onderscheiden de kruisbloemigen zich van alle andere families. De hauw of het hauwtje zoals de kruisbloemvrucht genoemd wordt, heeft twee vruchtkleppen. Op de naden staan twee zaadlijsten die door een tussenschot gescheiden zijn. In de twee hokken die zo gevormd worden, staan de zaden in een rij. Als de hauwtjes van de vroegeling zijn opengesprongen, blijven de witte tussenschotjes staan.
Op plaatsen waar vroegeling massaal voorkomt en waar niet al het ‘onkruid’ rigoureus is weggespoten, ziet het dan weer wit. Nu niet van de bloempjes maar van de tussenschotjes.

In de geslachtsnaam ‘Erophila’ betekent: ‘er’ ‘lente’ en ‘philein’, ‘ liefhebben’, dus ‘voorjaarsliefhebber’.
De soortaanduiding ‘verna’ betekent lente, dat is dus eigenlijk dubbelop.